การอนุโมทนาเราต้องกล่าวคำว่า "สาธุ" หรือไม่
เมื่อได้ยินเสียงย่ำฆ้องกลองที่วัดในตอนเย็น แสดงว่าพระท่านทำวัตรเย็น ก็ยกมือขึ้นประนมไหว้เปล่งวาจาว่าสาธุ เป็นการอนุโมทนาต่อพระสงฆ์ที่วัดหรือมีใครทำบุญแล้วมาบอกให้ทราบ ทราบแล้วยกมือขึ้นสาธุเป็นการอนุโมทนาบุญของเขาด้วย เรียกการพูดแสดงความยินดีในความดีของผู้อื่นว่า อนุโมทนากถา ส่วนบุญที่เกิดจากการอนุโมทนาตามตัวอย่างข้างต้น เรียกว่า อนุโมทนามัยบุญ คือบุญสำเร็จได้ด้วยการอนุโมทนา ที่เรียกว่า ปัตตานุโมทนามัย
(หนังสือรับรองการบริจาคที่วัดออกให้แก่ผู้บริจาคทรัพย์ทำบุญเรียกว่า อนุโมทนาบัตร หรือ ใบอนุโมทนา )
คำว่า "สาธุ" แปลว่า ดีแล้ว ชอบแล้ว โดยทั่วไปการโมทนาบุญเราจึงใช้คำว่า "สาธุ" เพื่อเป็นการแสดงความยินดี ชื่นชม หรือยกย่องสรรเสริญ เพื่ออนุโมทนาในบุญหรือความดีที่ผู้อื่นทำ นั่นเอง
คำว่า "สาธุ" ไม่ได้เป็นคาถาที่ทำให้เราได้บุญฉะนั้นหากเราไม่พูดว่า สาธุ แต่เราพูดว่า ดีแล้ว ดีจัง ดีจริงๆ ยินดีด้วย อยากทำบ้างจัง ฯลฯ คำพูดอะไรก็ได้ที่สื่อถึงความรู้สึกยินดี เราก็จะได้บุญเช่นกัน
แต่บุญที่เกิดขึ้น ไม่ได้เกิดขึ้นจากคำพูดที่เราพูด แต่เกิดจาก "เจตนา" หรือจิตใจ ที่รู้สึก "ยินดี" จริงๆ หมายความว่า หากเราพูดว่า “สาธุ” แต่ใจเราไม่ได้ยินดีที่เขาได้ทำบุญ เราก็จะ "ไม่ได้บุญเลย" หรือเราพูดว่า "สาธุ" แต่ในใจคิดว่า "ทำบุญเอาหน้า" แบบนี้ไม่ได้บุญ กลับ “ได้บาป” ไปเต็มๆ เพราะจิตอกุศลเกิดขึ้นนั่นเอง
ดังนั้นแม้เราไม่พูดอะไรเลย แต่ในใจของเรารู้สึกยินดีกับเขาไปด้วย เรากลับได้บุญ เพราะจิตที่เป็นกุศลเกิดขึ้นแล้ว เราจึงได้บุญโดยไม่ต้องพูดอะไรเลยก็ได้
สรุปว่าในทางปฎิบัติ แม้เราไม่พูดอะไรเราก็ได้บุญแล้ว แต่การพูดออกมาด้วยย่อมดีกว่าเพราะว่า การพูดออกมาด้วยนั้น แสดงถึงความ "ตั้งใจ" (ที่มีเจตนา) ที่มากกว่า การทำบุญที่มีเจตนามากกว่า เราจะได้บุญมากกว่าและการพูดออกมายังเป็นการทำวจีกรรม (ทางการพูด) จึงทำให้เราได้บุญ “สองส่วน” คือได้บุญจากจิตใจที่ยินดี และได้บุญจากการพูดในสิ่งดีๆ ฉะนั้นในบุญเดียวกัน หากเราโมทนาบุญโดยพูดออกมาด้วย ย่อมได้บุญมากกว่ายินดีอยู่ในใจอย่างเดียว
บุญที่เราได้รับนั้นจะเกิดจากจิตใจที่ดีงามของตัวเราเองล้วนๆ และเป็นบุญที่ไม่ใช่ใครก็ทำได้ เพราะคนที่มีจิตใจ “หยาบกระด้าง” หรือ “คิดชั่ว” จะไม่มีโอกาสได้บุญแบบนี้เลย
ฉะนั้น ทุกครั้งที่เราเห็นคนอื่นทำดีทำบุญ หรือได้ยินมาว่าคนอื่นทำดีทำบุญ แล้วเรากำลังรู้สึก "ยินดี" ที่เขาได้ทำ เรากำลังได้บุญที่น่าปีติเกิดขึ้นแล้ว และคงไม่เสียหายอะไร หากเราจะพูดออกมาดังๆว่า "สา ธุ" แล้วอธิษฐานในใจว่า ในอนาคตขอให้เราได้มีโอกาสได้ทำบุญแบบนี้บ้างเถิด (อันนี้ meepole เคยได้ประสบมากับตัวเองแล้ว จึงมีความเชื่อในข้ออธิษฐานนี้ และขณะอธิษฐานขอให้มีความตั้งใจมั่นจริงๆ แล้วสิ่งนั้นจะเกิดผลไม่ช้าก็เร็วด้วยอำนาจแห่งจิตที่ตั้งมั่นในกุศลกรรม)
การอนุโมทนาเป็นสิ่งดี แต่สิ่งที่ดีกว่าก็คือ การลงมือทำความดี สร้างบุญกุศลนั้นๆ ด้วยตัวเอง
และท้ายสุดก็อย่าลืมอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลนี้ ไปให้ทุกรูปทุกนามที่ท่านจะพึงอุทิศให้กันด้วยค่ะ
