ที่มาภาพ: dhammathan.net
การฟังธรรมจัดเป็นบุญประการหนึ่ง เพราะทำให้เกิดปัญญา สามารถเข้าใจหลักคำสอนของพระพุทธเจ้าได้ ทำให้เรามีหลักในการประพฤติปฏิบัติและดำเนินชีวิตที่ดี จะทำให้รู้หลัก มองเห็นช่องทางแม้แต่ในการทำบุญ เพิ่มขึ้นอีก
ปัจจุบันหนังสือทางพระพุทธศาสนาประเภทต่าง ๆ มีมากขึ้น จึงทำให้เกิดความสะดวกในการทำบุญประเภทนี้ คือ บุญเกิดจากการฟังธรรม และบางคนก็ได้รับบุญนี้ทุกวัน เพราะชอบอ่านหนังสือธรรมะหรือชอบฟังรายการธรรมะ หรือรายการสวดมนต์ทางวิทยุ หรือจากเทปธรรมะ
การฟังธรรม ถ้าฟังแล้วไม่เข้าใจ ได้แต่ความเสื่อมใสอย่างเดียว เช่น ผู้ที่ไม่รู้ภาษาบาลี ฟังเสียงสวดมนต์หรือฟังพระสวดอภิธรรมในงานศพ ไม่รู้ไม่เข้าใจ ได้แต่ความเลื่อมใสอย่างเดียว อย่างนี้ท่านกล่าวว่าได้แต่บุญไม่ได้กุศล เพราะกุศล แปลว่า "ความฉลาด"
ฉะนั้น บางคนฟังธรรมได้แต่บุญอย่างเดียวไม่ได้กุศล แต่บางคนได้ทั้งบุญ ได้ทั้งกุศล แต่โดยทั่วไปแล้ว การฟังธรรมได้ทั้งบุญทั้งกุศล จึงมักพูดรวมกันว่า "ได้บุญ" คือ บุญอันเกิดจากการฟังธรรม
การฟังธรรม ถ้าให้ได้ประโยชน์มาก ผู้ฟังจะต้องตั้งใจฟังจริง ๆ มุ่งฟังเอาเนื้อหาสาระ เพื่อนำไปปฏิบัติและสั่งสอนผู้อื่น จึงจะเกิดปัญญาความรู้ความเข้าใจได้มาก ดังที่พระพุทธองค์ตรัสไว้ว่า
สุสฺสูสํ ลภเต ปญฺญํ.
ผู้ตั้งใจฟังด้วยดี ย่อมได้ปัญญา
ฉะนั้น การฟังธรรมจะมีอานิสงส์มากก็ต่อเมื่อผู้ฟังตั้งใจฟัง ปัจจุบันคนส่วนมากไปวัด ไม่ว่างานมงคล งานศพ หรืองานใดๆที่มีการแสดงธรรม หรือที่เรียกกันว่า พระเทศน์ การบรรยายธรรม พอพระเริ่มแสดงธรรมชาวบ้านก็ไม่ประนมมือกันแล้ว พร้อมใจกันเอามือลงและเริ่มคุยกันบ้าง สัปหงกบ้าง ก้มหน้าเล่นเกมส์กดบ้าง ไม่ใส่ใจฟัง จะสนใจอีกครั้งก็ตอนท่านจบแล้วเริ่มกล่าวให้พร จะเอามงคล แต่ปฎิเสธปัญญา พอกรวดน้ำเพื่ออุทิศส่วนกุศล จะเอาบุญกุศลตรงไหนอุทิศไปให้เมื่อนั่งคุย หรือทำกิจกรรมอื่นไม่ได้ฟังที่ท่านบรรยายธรรมะตั้งแต่แรกจนจบ ท่านให้ศีลก็ไม่ได้ตั้งใจกล่าวรับศีลตามด้วยซ้ำ นี่เป็นการพลาดโอกาสอย่างยิ่ง เวลาไม่ถึงชั่วโมง จะฝึกทำจิตให้สงบได้กลับไม่ใช้โอกาสนั้นน่าเสียดายจริงๆ
การฟังธรรมมีประโยชน์หรืออานิสงค์ 5 อย่าง คือ
1. ผู้ฟังย่อมได้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง
2. สิ่งใดที่เคยฟังแล้ว ถ้ายังไม่เข้าใจชัดย่อมเข้าใจชัด
3. บรรเทาความสงสัยเสียได้
4. ทำความเห็นให้ถูกต้องได้
5. จิตของผู้ฟังย่อมผ่องใส
ในสมัยพุทธกาล การเข้าใจพระพุทธศาสนาและการบรรลุมรรคผลส่วนใหญ่แล้ว เนื่องมาจากการฟังธรรมทั้งสิ้น เพราะไม่มีสื่อการฟังอย่างอื่น หนังสือก็มีใช้กันน้อยมาก แต่ตามความเป็นจริงแล้ว การได้ความรู้จากผู้อื่นมาก็จัดเข้าในการฟังทั้งสิ้นคือ การอ่านหนังสือ การฟังเทป การดูโทรทัศน์ ถ้าเกี่ยวกับเรื่องธรรมะแล้วก็เกิดบุญทั้งสิ้น และบุญประเภทนี้รวมเรียกว่า ธัมมัสสวนมัย คือบุญเกิดจากการฟังธรรม
